Durbar - krwawiące serce Katmandu

Wreszcie dochodzimy do placu Durbar. W rytmie naszych kroków powoli znikają lokalne sklepiki i uliczne stragany. Ich miejsca zajmują sklepy z pamiątkami. Wąskie uliczki płynnie przechodzą w szerokie place. Jak grzyby po deszczu coraz liczniej wyrastają przed naszymi oczami hinduskie pagody i buddyjskie stupy. 

Przy kapliczkach, przed wizerunkami bogów i bogiń, pod kamiennymi postaciami wprost z Ramajany gromadzą się ludzie. Zapalają świece, kadzidła, wieszają pomarańczowe korale z kwiatów. Powietrze wypełnia charakterystyczna won kadzidełek a ciepłe światło zapalonych świec przyjemnie rozjaśnia twarze. 

W samym centrum placu Durbar odnajdujemy Informację Turystyczną. Kupujemy bilet wstępu i wyrabiamy sobie specjalne legitymacje ze zdjęciem, dzięki czemu będziemy mogli bez dodatkowych opłat zwiedzać wszystkie tutejsze świątynie do końca naszego pobytu w Nepalu. Już wiem, że jeden dzień spędzony tutaj to za mało, chętnie wrócę nawet kilka razy. 

Durbar to serce Katmandu, najstarsza część miasta, siedziba władców, pełna pamiątek, zabytkowych świątyń i placów. Większość tutejszych budowli zbudowano w XVI i XVII wieku, ale są i starsze. Durbar to duma Nepalczyków, miejsce ku któremu zmierza każdy turysta przebywający w stolicy.

Trzęsienie ziemi, które nawiedziło Nepal ledwie 1,5 roku temu zniszczyło wiele z tutejszych zabytków. Nie zdołano ich jeszcze odbudować. Na to potrzeba czasu. Ledwie uprzątnięto zalegający gruz, odblokowano ulice, zrobiono przejścia dla mieszkańców i odwiedzających turystów.  

Z niektórych budowli nie zostało zupełnie nic, inne w ocalałych fragmentach są teraz otoczone prowizorycznymi płotami z informacją o zakazie wstępu. Te, które najmniej ucierpiały stoją obecnie wsparte o rusztowania i ogromne drewniane podpory. Ze smutkiem patrzę na ślady kataklizmu. 

Durbar zmienił się ale Nepalczycy wierzą, że będzie piękny jak dawniej...

 Serce Katmandu krwawi a rany są wciąż żywe, choć miejscami porosły już trawą….

Mijamy hinduskie pagody, strzeliste budynki sakralne z wielostopniowymi spadzistymi dachami. Mają maksymalnie pięć kondygnacji, najczęściej jednak tylko trzy. 

Nepalscy hindusi jak widać lubią trójkę. Wierzą w trzech głównych bogów: Brama - twórca życia, Wisznu- ten co życie chroni i podtrzymuje oraz Siwa - bóg zagłady, nieuchronnego końca. Wszyscy tak samo ważni, wszyscy niezbędni dla odwiecznego cyklu samsary, ciągłego umierania i odradzania się, w drodze do bycia coraz lepszym. 

Nepal to kraj głównie hinduistyczny, 80% mieszkańców wyznaje tę religię, około 10% stanowią buddyści. W niektórych rejonach kraju buddystów jest znacznie więcej, głównie z uwagi na tybetańskich uchodźców, których obecnie szacuje się tutaj na około 3 miliony. W Katmandu widzimy liczne stupy. 

To buddyjskie, sakralne budowle przypominające kształtem kopiec z iglicą. Nie ma do nich wejścia, wewnątrz ukryte są zazwyczaj relikwie lub jakieś pamiątki po buddach i lamach. Dookoła stupy zawsze jest przejście. Widzę spacerujących ludzi. To element buddyjskiego rytuału. Stupę obchodzi się dookoła, im więcej razy tym lepiej i zawsze zgodnie z ruchem wskazówek zegara zbierając w ten sposób tzw. zasługi.

Zatrzymujemy się pod rozłożystym drzewem. Przewodnik zrywa jeden liść i pyta:

- Wiecie co to za drzewo?

Zadzieram głowę do góry. Pomiędzy liśćmi widzę  promienie zachodzącego słońca. Przez łzy dostrzegam charakterystyczny kształt liści.

- To figowiec o nazwie bodhi, święte drzewo, pod takim Sidharta Gautama Budda doznał oświecenia. Na pamiątkę kształt jego liści stał się wzorem dla budowniczych każdej buddyjskiej stupy. 

Podnoszę jeden liść z ziemi, podziwiam jego kształt i bez trudu odnajduję w nim buddyjską stupę wraz z iglicą. Znaleziony liść z drzewa bodhi zachowuję do Pamiętniczka.

Idziemy dalej. Przewodnik prowadzi nas do niewielkiego ogrodzonego placu, w centrum którego widnieją charakterystyczne czworoboczne schody.

- Tylko tyle zostało po jednej z najstarszych świątyń Katmandu. Pochodziła z XII wieku. W latach 70-tych była ulubionym miejscem hipisów, którzy siedząc na jej schodach śpiewali protest-songi i palili haszysz. Kolorowi, wolni, szczęśliwi upodobali sobie w tamtych czasach Thamel i pobliski Durbar - gdy przewodnik kończy swoją opowieść nie mogę oderwać wzroku od gruzowiska. Patrzę na ocalałe schody i myślę o przemijaniu….

W Katmandu mrok zapada wcześnie i nagle. Miasto nic sobie jednak z tego nie robi. Nadal na ulicach jest tłoczno. Ciemność rozświetlają uliczne latarnie a nieosłonięte żarówki rażą w oczy. 

Przy świątyniach i ołtarzach gromadzą się wierni.

Robi się coraz chłodniej. Powoli zapełniają się kawiarnie i bary. Sklepikarze jak gdyby nigdy nic wciąż namawiają do zakupów i zapraszają do środka swych sklepów. Zapinam polar i otulam się szczelnie paszminowym szalem, potem zachodzimy do jednej z wielu kafejek. Wąskimi schodami spinamy się na ostatnie piętro budynku. Tu na tarasie zjadamy pyszną kolację. Wybieram tradycyjny nepalski posiłek.

Miasto powoli pustoszeje. Spoglądam w niebo. Nad Katmandu nie ma gwiazd. Nad miastem dzień i noc unosi się smog i okrywa wszystko swoim szarym płaszczem. Księżyc świeci nad nami niepokojąco blado. 

Popijam "ginger lemon", gorącą mieszankę wrzątku, imbiru, sporej ilości cytryny i miodu. Jest mi dobrze. Patrzę w dół. Mój spokój psuje widok rozległego gruzowiska. Durbar to wciąż krwawiące serce Katmandu…